Η δασκάλα νηπιαγωγείου Patricia Gonzalez ετοίμασε ένα πακέτο παιδαγωγικού υλικού για το βιβλίο «Ρόζα το Τερατάκι» της εικονογράφου και συγγραφέα Olga de Dios που μπορεί να φανεί χρήσιμο τόσο σε παιδαγωγούς που θέλουν να εντάξουν τη Ρόζα στο παιδαγωγικό του πρόγραμμα, όσο και σε γονείς που απολαμβάνουν το διάβασμα παρέα με τα παιδιά τους.
Γιατί διάλεξα αυτό το βιβλίο:
Διάλεξα αυτό το βιβλίο, καταρχήν, λόγω της εντελώς διαφορετικής προσέγγισης της εικονογράφησης στον χαρακτήρα του τέρατος σε σχέση με αυτό που έχουν στο μυαλό τους τα παιδιά. Με αυτό το στοιχείο θα μπορούσα να δουλέψω πάνω στο φανταστικό και το πραγματικό, αποφεύγοντας το κομμάτι του φόβου που έχουν πολλά παιδιά για τα τέρατα. Επίσης, η ιστορία δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην έννοια της διαφορετικότητας και της αποδοχής.
Περίληψη ιστορίας:
Η Ρόζα είναι ένα μαλλιαρό, γιγαντόσωμο, ροζ τέρας που μεγαλώνει σε ένα μέρος όπου όλοι είναι ίδιοι, τα σπίτια είναι ίδια, ακόμα και τα δέντρα είναι ίδια. Όλα γύρω της είναι γκρι και κανείς δεν είναι χαρούμενος. Η Ρόζα είναι η μόνη διαφορετική. Έτσι, αποφασίζει να αφήσει αυτό το μέρος και να ξεκινήσει ένα ταξίδι εξερεύνησης, καταλήγοντας σε έναν άλλο τόπο όπου όλα τα τέρατα είναι διαφορετικά και πολύχρωμα. Έναν κόσμο φωτεινό και χαρούμενο. Εκεί θα φτιάξει το καινούριο της σπίτι και θα ζήσει το υπόλοιπο της ζωής της.
Διαβάζοντας τη Ρόζα μαζί με τα παιδιά:
Όταν ένας ενήλικας διαβάζει ένα βιβλίο σε παιδιά ηλικίας 3 ετών είναι βασικό να το κάνει διαδραστικά, δηλαδή να συμμετέχει και αυτός ενεργά. Για αυτό και θα πρέπει να είναι από πριν προετοιμασμένος, ώστε να μπορεί να κάνει παρατηρήσεις που θα ενθαρρύνουν τη συμμετοχή του παιδιού κατά την εξιστόρηση. Αυτή είναι μια πολύ εποικοδομητική διαδικασία και για αυτό έχουμε προετοιμάσει μερικές ερωτήσεις που μπορεί να σας βοηθήσουν. Προσοχή! Δεν πρέπει να γίνονται όλες οι παρακάτω ερωτήσεις ταυτόχρονα σε μια ανάγνωση. Εμείς σας δίνουμε ιδέες που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε. Εσείς θα πρέπει να επιλέγετε την ερώτηση που ταιριάζει στη στιγμή και να προσπαθείτε να τη συσχετίζετε με τις προσωπικές εμπειρίες των παιδιών.
| Αριθμός δισέλιδου | Παρατηρήσεις / Ερωτήσεις για τον Ενήλικα |
| Σελίδα τίτλου | Στο πρώτο σαλόνι του βιβλίου, όπου είναι η ταυτότητα του βιβλίου και ο τίτλος, μπορούν να γίνουν οι εξής ερωτήσεις: τι δείχνει η εικόνα; τι νομίζεις ότι είναι η ιστορία; τι χρώμα έχει το τερατάκι; Σε αυτό το σημείο μπορούμε να διακρίνουμε τις πληροφορίες που λαμβάνει το παιδί μόνο από το οπτικό ερέθισμα της εικόνας σε σχέση με αυτές που θα λάβει στη συνέχεια όταν η εικόνα συνοδεύται από κείμενο. Από τον τίτλο μπορεί κανείς να καταλάβει ότι η ιστορία αφορά στη Ρόζα, το τερατάκι. Η εικονογράφηση μάς προδιαθέτει ότι η ηρωίδα είναι χαρούμενη και η ιστορία διασκεδαστική. Προετοιμάζουμε τα παιδιά ότι θα διαβάσουμε μαζί την ιστορία έτσι ώστε εκείνα να ξεκινήσουν να σκέφτονται πάνω σε αυτό ακόμα και από τις λίγες πληροφορίες που δίνονται στη σελίδα των τίτλων. |
| 2ο σαλόνι | Πριν ξεκινήσετε το διάβασμα ρωτήστε τα παιδιά τι βλέπουν, πόσα αυγά υπάρχουν στην εικόνα, αν έχουν όλα το ίδιο μέγεθος, ποιο είναι διαφορετικό, ποιο είναι ροζ, ποια είναι άσπρα κ.ά. Αφού διαβάσετε το κείμενο μπορείτε να τα ρωτήσετε τι πιστεύουν ότι θα συμβεί στη συνέχεια. Με αυτό τον τρόπο θα βάλετε τα παιδιά να δουλέψουν πάνω στη δημιουργία υποθετικών σεναρίων και θα δημιουργήσετε ενδιαφέρον για να γυρίσετε τη σελίδα και να δείτε τι πραγματικά έγινε. |
| 3ο σαλόνι | Πριν διαβάσετε το κείμενο μπορείτε να ρωτήσετε τι βλέπουν στη σελίδα, ποια είναι η Ρόζα, ποιοι να είναι άραγε οι υπόλοιποι, αν είναι όλοι χαρούμενοι, γιατί αυτή η φούσκα διαλόγου να είναι μαύρη; Εξηγήστε τους τι είναι αυτή η φούσκα διαλόγου και συζητήστε γιατί το λευκό τερατάκι / πουλάκι λέει «Ουπς». Με αυτό το ερέθισμα μπορείτε να συζητήσετε τρόπους έκφρασης συναισθημάτων. Έπειτα διαβάστε το κείμενο και ρωτήστε πάλι τι νομίζουν ότι θα συμβεί παρακάτω. |
| 4ο σαλόνι | Πριν διαβάσετε το κείμενο ρωτήστε τι βλέπουν, τι κάνει η Ρόζα, είναι χαρούμενη, είναι αυτοί χαρούμενοι, γιατί προσπαθεί να βάλει γυαλιά; Έπειτα, διαβάστε το κείμενο και κάντε τη συνήθη ερώτηση για το τι πιστεύουν ότι θα συμβεί στη συνέχεια. |
| 5ο σαλόνι | Πριν διαβάσετε το κείμενο ρωτήστε τι βλέπουν στις σελίδες, ποιοι μένουν εκεί, πώς ξέρουν ποιοι μένουν εκεί (ίσως θα πρέπει να δώσετε κάποιες πληροφορίες), μπορεί η Ρόζα να μείνει σε αυτά τα σπίτια, γιατί δεν μπορεί, τι υπάρχει πάνω από τα σπίτια, είναι όλα τα σπίτια ίδια; Παρατηρήστε τις διαφορές και μιλήστε για αυτές. Έπειτα, διαβάστε το κείμενο και ρωτήστε τa τι πιστεύουν ότι θα γίνει στη συνέχεια. |
| 6ο σαλόνι | Πριν διαβάσετε το κείμενο ρωτήστε τι βλέπουν στις σελίδες, τι έπαθε η Ρόζα, γιατί το έπαθε, που είναι τα υπόλοιπα λευκά τερατάκια, είναι όλα τα δέντρα χαρούμενα, πόνεσε κάποιος από την πτώση της Ρόζας, τι σκέφτονται οι υπόλοιποι βλέποντας τη Ρόζα να πέφτει, γιατί το σκέφτονται αυτό και τι σκέφτεστε εσείς; Παρατηρήστε πάλι τη φούσκα διαλόγου: τι χρώμα έχει; γιατί είναι ροζ; Επίσης, κοιτάξτε τις εικόνες και παρατηρήστε: όλοι είναι πολύ σοβαροί και το ένα δέντρο κλαίει, ενώ τα υπόλοιπα γελούν. Συζητήστε πάνω σε αυτό. Έπειτα διαβάστε το κείμενο και ρωτήστε τι περιμένουν να γίνει στη συνέχεια. |
| 7ο σαλόνι | Πριν διαβάσετε το κείμενο ρωτήστε τι βλέπουν, τι έπαθε η Ρόζα, γιατί δεν είναι μέσα στο σπίτι, είναι αυτό το σπίτι της; Βοηθήστε τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν τη διαφορά ανάμεσα στη Ρόζα και του υπόλοιπους. Έπειτα διαβάστε το κείμενο και ρωτήστε τι νομίζουν ότι θα συμβεί στη συνέχεια. |
| 8ο σαλόνι | Πριν διαβάσετε το κείμενο ρωτήστε τι βλέπουν στις σελίδες, τι κάνει η Ρόζα, που είναι τα υπόλοιπα τέρατα, γιατί η Ρόζα κρατά το σπίτι αγκαλιά, τι σημαίνουν τα γράμματα Ζ από πάνω της, γιατί το σπίτι της είναι μικρό, εσείς έχετε όλοι τα ίδια σπίτια; Εξηγήστε τι σημαίνουν τα ΖΖΖ και στη συνέχεια διαβάστε το κείμενο. Ρωτήστε τι πιστεύουν ότι θα γίνει στη συνέχεια. Ρωτήστε αν πιστεύουν ότι η Ρόζα αγαπά το σπίτι της και για αυτό το έχει αγκαλιά. Θα πρέπει αυτό να την αποτρέπει από το να σκέφτεται άλλους τόπους και να θέλει να εξερευνήσει τον κόσμο; |
| 9ο σαλόνι | Πριν διαβάστε το κείμενο ρωτήστε τι βλέπουν στις εικόνες, τι κάνει η Ρόζα, που να πηγαίνει, πάει μόνη της; Γιατί η Ρόζα είναι κορίτσι; Παρατηρούμε την εικόνα και εντοπίζουμε στοιχεία; Είναι άραγε τα βαμμένα νύχια, το ροζ χρώμα και η τσάντα αρκετά στοιχεία για να καθορίσουν το φύλο της Ρόζας; Διαβάστε το κείμενο και ρωτήστε τι πιστεύουν ότι θα γίνει στη συνέχεια. |
| 10ο σαλόνι | Πριν διαβάσετε το κείμενο ρωτήστε τι βλέπουν, τι κάνει η Ρόζα και τι άλλο θα μπορούσε να είχε κάνει στο ταξίδι της; Εξηγήστε τους ότι παρότι βλέπουν πολλές Ρόζες πάνω στη σελίδα, η ηρωίδα παραμένει μια και ότι η επανάληψη της εικόνας δείχνει την πορεία της ηρωίδας στο ταξίδι της. Μπορούν να φανταστούν άλλο τρόπο που θα μπορούσε η εικονογράφος να μας περιγράψει το ταξίδι της Ρόζας; Αναφερθείτε ακόμα στα μεταφορικά μέσα που χρησιμοποίησε η Ρόζα και ποια άλλα θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιήσει. Έπειτα διαβάστε το κείμενο και ρωτήστε τι πιστεύουν ότι θα γίνει στη συνέχεια. |
| 11ο σαλόνι | Πριν διαβάσετε το κείμενο ρωτήστε τι βλέπουν στις εικόνες, πώς είναι ο καιρός και πώς αυτός αλλάζει με τον χρόνο. Είναι καλό σε αυτό το σημείο να μιλήσετε για τα καιρικά φαινόμενα και την χρονική τους αλληλουχία. Ρωτήστε τι καιρό κάνει σήμερα; Έπειτα διαβάστε το κείμενο και ρωτήστε τι πιστεύουν ότι θα συμβεί στη συνέχεια. Επειδή σε αυτό το σαλόνι δεν εμφανίζεται η ηρωίδα, τα παιδιά δυσκολεύονται να δημιουργήσουν πιθανά σενάρια μόνο από την πληροφορία της εικονογράφησης. Πιθανώς να πρέπει να τα βοηθήσετε εσείς δίνοντας περισσότερες πληροφορίες. |
| 12ο σαλόνι | Πριν διαβάσετε το κείμενο ρωτήστε τι βλέπουν στις εικόνες και ποια είναι τα κυρίαρχα χρώματα; Θα πρέπει να αναφερθείτε στο ουράνιο τόξο, πότε εμφανίζεται, ποιο είναι το σχήμα του και ποια χρώματα περιλαμβάνει. Έπειτα, διαβάστε το κείμενο, ρωτήστε τι νομίζουν ότι θα συμβεί στη συνέχεια και πού είναι η Ρόζα; |
| 13ο σαλόνι | Πριν διαβάσετε το κείμενο ρωτήστε τι βλέπουν στις εικόνες, ποιοι είναι αυτοί οι νέοι ήρωες, είναι και αυτοί τέρατα, ποιος είναι ο πιο αστείος, γιατί είναι πιο αστείος, ποιος τους αρέσει πιο πολύ και γιατί; Έπειτα διαβάστε το κείμενο και ρωτήστε τι πιστεύουν ότι θα συμβεί στη συνέχεια. |
| 14ο σαλόνι | Πριν διαβάσετε το κείμενο ρωτήστε τι βλέπουν στις εικόνες, πώς συμπεριφέρονται οι κανούριοι φίλοι της Ρόζας, σε τι διαφέρουν από τους παλιούς, πώς είναι ο νέος τόπος διαμονής της Ρόζας, είναι η Ρόζα πιο χαρούμενη από πριν και γιατί; Έπειτα διαβάστε το κείμενο και ρωτήστε τι πιστεύουν ότι θα γίνει στη συνέχεια. |
| 15ο σαλόνι | Πριν διαβάσετε το κείμενο ρωτήστε τι βλέπουν στις εικόνες, τι ώρα της ημέρας είναι, πώς το καταλαβαίνουμε αυτό, τι σημαίνουν τα γράμματα ΖΖΖ, ποιος μένει στα σπίτια, το βράδυ κάνουμε όλοι το ίδιο ή υπάρχουν διάφορες βραδινές δραστηριότητες, εσείς τι κάνετε το βράδυ; Έπειτα διαβάστε το κείμενο και ρωτήστε τι νομίζουν ότι θα συμβεί στο τέλος. |
| 16ο σαλόνι | Πριν διαβάσετε το κείμενο ρωτήστε τι βλέπουν στις εικόνες, τι κρατά η Ρόζα, τι κάνουν τα λευκά τέρατα, τι σημαίνει καλωσήρθατε, σε ποιον το λέει η Ρόζα; Μπορείτε να κάνετε συζήτηση προβάλλοντας τα στοιχεία της ιστορίας στην πραγματικότητα που ζούμε καθημερινά: ζούμε όλοι στα ίδια σπίτια, ντυνόμαστε όλοι ίδια, είμαστε όλοι ίδιοι, τι διαφορές έχουμε ο ένας από τον άλλο; |
Στόχοι & Κριτήρια αξιολόγησης της διαδραστικής, συμμετοχικής ανάγνωσης
| Συγκεκριμένοι στόχοι | Κριτήρια αξιολόγησης |
| Να μάθουμε πώς μπορεί να λειτουργήσει μια διαδραστική ανάγνωση μιας ιστορίας με ερωτήσεις και σύντομες απαντήσεις. | Να σηκώνει το χέρι όποιος θέλει να πει οτιδήποτε και να ζητάει τον λόγο.Ενεργή ακρόαση και σεβασμός στη γνώμη των άλλων. |
| Συμμετοχή στη δημιουργία υποθετικών σεναρίων. | Δημιουργία υποθέσεων για την εξέλιξη της ιστορίας. |
| Εξοικείωση με τη γραφή, τα γράμματα και τον γραπτό λόγο. | Διαχωρισμός εικονογράφησης και κειμένου. |
| Συμμετοχή στην ανάγνωση όλη της ιστορίας, αναγνώριση χαρακτήρων και συναισθημάτων των ηρώων. | Σχολιασμός της εικονογράφησης λαμβάνοντας υπόψη τα εξωτερικά χαρακτηριστικά της Ρόζας και τα χαρακτηριστικά που δηλώνουν τη διάθεσή της. |
| Μαθαίνουμε πώς μπορούμε να μιλάμε για ότι αισθανόμαστε: ακόμα και τα τέρατα μπορούν να έχουν συναισθήματα. | Συγκρίνετε την ιστορία με μια άλλη ιστορία τεράτων και πείτε αν φοβηθήκατε ή όχι |
| Μάθετε να ψάχνετε τη σημασία πίσω από κάθε πράγμα που βλέπουμε γύρω μας. Οι εικόνες είναι φορείς μηνυμάτων. | Έμφαση στη βιωματική κατανόηση της κεντρικής ιδέας του βιβλίου και στο γεγονός ότι η διαφορετικότητας είναι ένα θετικό κομμάτι της κοινωνίας. |
| Προτάσεις δρατηριοτήτων για μετά το τέλος της διαδραστικής / συμμετοχικής ανάγνωσης (για παιδιά ηλικίας 3 ετών) |
- Συζήτηση πάνω στην ιστορία που διαβάσατε:
- Ποια ήταν η ιστορία της Ρόζας; Μπορούν τα παιδιά να την πουν με δικά τους λόγια;
- Η Ρόζα είναι ένα τέρας που κάνει πολλά πράγματα. Είναι αυτό δυνατόν; Υπάρχουν τέρατα; Προσπαθήστε να διερευνήσετε τι είναι φανταστικό και τι πραγματικό. Υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να βρούμε μέσα στις ιστορίες, την τηλεόραση, τα παιχνίδια, αλλά δεν μπορούμε να δούμε στην πραγματικότητα; Ποια κομμάτια της ιστορίας μπορούν να είναι πραγματικά και ποια όχι;
- Τι άλλο σας άρεσε στην ιστορία της Ρόζας; Μια τόσο γενική ερώτηση αφήνει χώρο στα παιδιά να εκφράσουν ελεύθερα τις απόψεις τους. Περιμένουμε να ακούσουμε τα βασικά σημεία της ιστορίας. Αν παρακάμψουμε τις λεπτομέρειες μιας ιστορίας οι οποίες είναι και επουσιώδεις τότε η αφήγηση δημιουργεί ένα ατέλειωτο πεδίο διερεύνησης για τον ακροατή.
- Τι μάθαμε από την ιστορία της Ρόζας; Λαμβάνοντας υπόψη των πληροφοριών που λαμβάνει το παιδί κατά την ακρόαση της ιστορίας, περιμένουμε ότι θα μπορεί στο τέλος να αντιληφθεί ότι τα τέρατα είναι πλάσματα φανταστικά και ότι ακόμα και αυτά τα φανταστικά πλάσματα μπορούν να μας μάθουν σημαντικά μαθήματα όπως την αξία του να είμαστε όλοι διαφορετικοί μεταξύ μας.
2. Καλλιτεχνικό εργαστήριο: δημιουργία της τρισδιάστατης Ρόζας από απλά υλικά
- Μετά το τέλος της ανάγνωσης, δημιουργήστε μικρές ομάδες παιδιών και δώστε τους χρησιμοποιημένες πλαστικές συσκευασίες γιαουρτιού και λωρίδες χαρτιού που μπορούν να ζωγραφίσουν ροζ. Βοηθήστε τα να κολλήσουν τις λωρίδες του χαρτιού πάνω στα δοχεία και να φτιάξουν το δικό τους ομοίωμα της Ρόζας.
3. Ζωγραφίστε ένα τρομακτικό κι ένα όχι τρομακτικό τέρας. Έπειτα παρατηρήστε τα χαρακτηριστικά του κάθε τέρατος και συζητήστε.
4. Χωριστείτε σε ομάδες και φτιάξτε από ένα μέρος τους σώματος της Ρόζας για ένα τρισδιάστατο κοστούμι (κεφάλι, σώμα, χέρια, πόδια). Όταν είστε έτοιμοι, δώστε όνομα σε κάθε μέρος της κατασκευής και πείτε τη λειτουργία του.
Το υλικό ανοίκει στο didacticolite.com
ΜΙΚΡΗ ΣΕΛΗΝΗ 
4 σκέψεις σχετικά με το “Ρόζα το τερατάκι – προτάσεις φιλαναγνωσίας”